هم‌نامیِ یک حرف اضافه و یک ضمیر در گونۀ گفتاری کرمان

حروف اضافه و ضمایر دو مقولۀ واژگانیِ کاملاً متفاوت و مجزا در زبان‌ها محسوب می‌شوند. پژوهش حاضر به بررسی واژۀ «خود» در گونۀ گفتاری کرمان می‌پردازد که از یک سو، مانند فارسی معیار، کارکرد ضمیر انعکاسی و تأکیدی را دارد و از سوی دیگر معادل حرف اضافۀ «با» در فارسی معیار است. درواقع، با دو واژۀ «خود» در این گونۀ گفتاری مواجه هستیم. داده‌های مورد بررسی در این پژوهش برگرفته از تعدادی از منابعی است که به ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات رایج در گونۀ گفتاری کرمان پرداخته‌اند. از میان این ضرب المثل‌ها، مواردی که در آنها واژۀ «خود» به‌کار رفته، استخراج شده است. در تعدادی از این ضرب‌المثل‌ها واژۀ «خود» کارکرد حرف اضافه دارد و در تعدادی کارکرد ضمیر انعکاسی و تأکیدی. این واژه در کارکرد حرف اضافه در گونۀ گفتاری کرمان توزیع نحویِ کاملاً مشابهِ حرف اضافۀ «با» در فارسی معیار را داراست و در کارکرد به‌عنوان ضمیر انعکاسی و تأکیدی نیز کاملاً مشابه فارسی معیار عمل می‌کند. نتایج پژوهش حاکی از این است که رابطۀ معناییِ هم‌نامی میان دو واژۀ «خود» در این گونۀ گفتاری برقرار است و دلیل این هم‌نامی پدیدۀ زبانیِ دستوری‌شدگی در زبان‌هاست.